In de afgelopen periode heb ik ‘De weg naar Flow’[1] van Mihaly Csikszentmihalyi gelezen. Dit heb ik gedaan omdat ik iedere keer dat ik het begrip ‘magie’ probeerde te beschrijven, eigenlijk flow beschreef. Magie is voor mij namelijk het moment dat je samen met een andere maker helemaal op gaat in de opdracht en jezelf en de tijd verliest bij het uitvoeren van je (online) ontwerptaak. Met andere woorden: je verkeerd in een ‘flow’.
Het begrip ‘flow’ is een concept van de Amerikaanse/Hongaarse psycholoog Mihaly Csikszentmihalyi. Hij is hoogleraar en was het hoofd van de psychologie-faculteit van de Universiteit van Chicago. Hij was de gene die het begrip flow herkende en deze naam toekende. In zijn boek ‘De weg naar Flow’ schrijft hij hier dat flow wordt ervaren wanneer de uitdaging groot genoeg is een taak te volbrengen waarbij we al onze vaardigheden in kunnen zetten[2]. Binnen deze taak moeten de doelen duidelijk zijn en we moeten direct relevante feedback terug krijgen. Uitdaging en vaardigheden moeten hierbij goed in balans met elkaar zijn, want als bijvoorbeeld de uitdaging te groot is kunnen we gefrustreerd raken en ervaren we geen flow[3].
Flow is een vorm van concentratie waarbij lichaam en geest in harmonie zijn. De tijd vliegt voorbij omdat we ons niet meer bewust zijn van de wereld om ons heen. Al onze concentratie is gefocust op die ene taak voor handen. We zijn ons er ook niet van bewust op het moment dat we flow ervaren. Als we dit namelijk bewust meemaken is er geen concentratie en zonder concentratie kan er geen flow zijn. Flow is geen geluk, maar een betrokkenheid waardoor ons leven bijzonder wordt[4]. Geluk is namelijk iets wat op het moment kan worden waargenomen. En op het moment dat we flow bewust waarnemen verliezen we onze focus/concentratie. Voor flow is dus een opperste concentratie nodig[5]. We hoeven geen flow te ervaren om gelukkig te zijn, maar ook flow kan worden ervaren zonder dat we gelukkig zijn. Deze opperste vorm van concentratie is iets wat er dus ook bij mij gebeurt als ik helemaal op ga in een ontwerptaak. Omdat flow niet op het moment zelf kan worden ervaren wil ik in mijn onderzoek dan ook gaan kijken wat er voor nodig is om in zo’n opperste concentratie te raken, waardoor hopelijk flow kan worden ervaren. Ik zal dus moeten gaan kijken of ik een iteratie zo in kan richten zodat er ruimte is voor deze opperste concentratie. Maar het belang van de iteratie is, dat ik achteraf kan vaststellen dat flow is ervaren door de participanten.
Flow leidt tot persoonlijke groei. Het brengt je naar een hoger niveau[6]. Csikszentmihalyi geeft aan dat je flow kunt opwekken door continu de uitdaging te verhogen en nieuwe vaardigheden te leren. Dit is belangrijk binnen mijn onderzoek omdat ik wil kijken of we als ontwerpers elkaars werk naar een hoger niveau kunnen tillen. Dat we beter presteren en dus ook betere resultaten leveren voor onze opdrachtgevers. Het is dus een leerproces wat we moeten doorgaan, maar zoals bij ieder leerproces kan de ontwikkeling niet continu aanwezig zijn, hoe graag we ook zouden willen. Flow zijn dus de zeldzame momenten binnen onze ontwikkeling/proces. “Flowervaringen zijn de krenten in deze doorgaans saaie pap” (Csikszentmihalyi, M. (2007). De weg naar Flow, pag. 43).
Binnen mijn onderzoek moet ik dus door middel van iteraties op zoek gaan naar de zeldzame momenten waar flow wordt ervaren. De krenten in de pap. Op het moment dat ik binnen deze iteraties deze momenten heb gevonden zal ik moeten gaan kijken waardoor het komt dat deze flow wordt ervaren en deze ervaringen proberen te registreren. De basis die nodig is om flow op te wekken is volgens Csikszentmihalyi om duidelijke doelen te hebben, meteen feedback te krijgen en als er een goede balans is tussen het leren van nieuwe vaardigheden en het verhogen van de uitdagingen[7]. Hierbij zal ik mij moeten afvragen welke doelen, feedback en vaardigheden van, en uitdagingen voor de participanten nodig zijn? Met deze kennis zal ik vervolgens moeten kijken of ik deze flow kan opwekken door de situatie (kunstmatig) proberen te herhalen. Als dit gelukt is zal ik op den duur de uitdaging en vaardigheden willen verhogen, zodat we elkaars werk uiteindelijk naar een hoger niveau kunnen tillen.
[1] Csikszentmihalyi, M. (2007). De weg naar Flow. Boom Koninklijke Uitgevers
Noten:
[2] Csikszentmihalyi, M. (2007). De weg naar Flow, pag 43, maar Csikszentmihalyi refereert hier ook in eerder werk naar (zo blijkt uit zijn noten).
[3] Csikszentmihalyi, M. (2007). De weg naar Flow, pag. 42
[4] Csikszentmihalyi, M. (2007). De weg naar Flow, pag. 44
[5] Csikszentmihalyi, M. (2007). De weg naar Flow, pag. 44
[6] Csikszentmihalyi, M. (2007). De weg naar Flow, pag. 45
[7] Csikszentmihalyi, M. (2007). De weg naar Flow, pag. 46